BRONŞİT
Yukarı solunum yollarını akciğer keseciklerine bağlayan soluk borularının (bronşların) iltihabıdır. Göğüs nezlesi de denir. Yurdumuzun bazı yerlerinde göğüs ingisi, soluman, kemirtlek diye de anılır. Akciğer keseciklerine açılan incecik soluk boruları, kılcal borular da iltihaplanırsa bronkopnömoni denilen daha ağır, hele çocuklar için son derece tehlikeli olan bir hastalık başlar.
Soluk yollarının iltihaplarına, bulundukları kesime göre de ayrı ayrı adlar verilir: Yalnız hançere (larenks) kesiminin iltihabı larenjit, soluk borusu (traşe) iltihabı trakeit, akciğer keseciklerinin iltihaplanması zatürree (pnömoni) diye adlandırılır.
Bronşların, soluk yollarının irkilmesi, iltihaplanması başlıca soğuktan ileri gelir. Toz, duman, ispirto da bronşitin sebepleri arasında önemli yer alır.
Bronşit Nasıl Başlar
Belirtileri: Bronşit, çoğunlukla, burun nezlesi, sinüzit, anjin (bademcik iltihabı) ile birlikte olur. Sıkıntılı, kuru, zor bir öksürükle, ağrılı, kazınır gibi his veren kan hücumu (konjessiyon) ile başlar, ateş yükselir.
Bu hal, solunum yollarındaki irkilmenin, iltihabın yerine, şiddetine, süresine göre değişiklik gösterir. İlk önceleri kuru olan öksürükler sonraları, balgamlı olarak gelir.
Birden başlayan bu şekil evegen (hâd) bronşit (trakeobronşit) diye anılır. Zamanla, solunum borularındaki sümüksü zarın (mukozanın) direnci azalır, esnekliği kalmazsa bronşit yerleşir, süreğen (müzmin) bir hal alır. Bunun bronşları, bronşçukları genişleten, gevşeten etkisiyle, bronşektazi, nefes darlığı veren anfizem gibi daha önemli hastalıklar başlar.
Tedavisi: Bronşitlerin tedavisinde sülfamitler, penisilin, streptomisin gibi antibiyotik ilâçlar başarılı sonuçlar verir, ağır durumları önler. İlâçlı sıcak buğular, göğse şişe çekme, vücudu sıcak tutma, sırta tentürdiyot sürme gibi eskiden beri kullanılan usuller de faydalıdır. Yüksek ateşli bronşitlerde sıcak banyolardan da iyi sonuçlar alınabilirse de, hekimin uygun göreceği ilâçlarla tedaviden ayrılmamalıdır; yeni ilâçlar bu gibi çarelere başvurmaya hacet bırakmaz. Bronşit tedavisinin yanı sıra, ateşi düşürmek, ağrıyı kesmek, hastanın direncini, gücünü artırmak için aspirin, antipirin, kinin, C vitamini gibi ilâçlar da gene hekimin tavsiyesine göre, verilir.
Bronşit Çeşitleri
Süreğen bronşitlerde bunun neden ileri geldiğini bulmak, tedaviyi ona göre yapmak gerekir. Süreğen bronşitlerin başlıcaları şunlardır;
Sertleşmeli (Sklerozlu) Bronşitler: Anfizem (göğüs şişkinliği) ile sonuçlanabilir (Bk. Anfizem).
Nezleli Süreğen Bronşit: Yukarı soluk borularının üst üste iltihaplanmasından ileri gelir.
Astmalı Bronşit: Zaman zaman şiddetlenen nefes darlıkları ile kendini gösterir, sonunda kalp yetersizliği gelir. Bunda alerjinin de büyük bir payı vardır.
Bunların dışında, dumandan, özellikle sigaradan dolayı, solunum borularının irkilmesinden ileri gelen süreğen bronşitler de vardır ki bunlar akciğer kanserinin hazırlayıcısı kabul edilir. Veremin ciğerlere yerleşmesini de süreğen bronşit yapar. Ayrıca, basit nedenlerle açıklanamayan bronşitlerde urlar, bronş mantarları gibi hastalıklar da akla gelmelidir.