Böcekler hayvanların eklembacaklılar sınıfından ufak yaratıklardır. Çoğu kanatlıdır. Üçer çift bacakları vardır. Yumurtadan ürerler. Yumurtadan çıkan kurtçuklar bir sıra başkalaşmalar geçirirler, en sonunda soylarının biçimini alırlar.
Böceklerin vücudu düzensiz halkalarla çift uzantılardan yapılmıştır. Halkalar sert yapılı dış iskeleti meydana getirir. Sertliği veren iskeletteki kitin maddesidir. Kitinin esnekliği olmadığından, böceğin hareket edebilmesi için halkalar arasında ince deri kıvrımları bulunur.
Bir böceğin vücudu baş, göğüs, karın olarak üç kısımdır. Başta duyarga (anten), ağız ve gözler vardır. Duyargalar bir çifttir, dokunmaya, koku almaya yarar. Gözler, ya basit gözdür, yani birkaç noktadan meydana gelmiştir; ya da birçok basit gözün bir araya gelmesiyle bileşik göz şeklindedir. Basit gözler alında, bileşik gözler ise başın iki yanındadır.
Ağız kısmı besin almak içindir, böceğin cinsine göre çok değişik biçimleri vardır: Çiğneyici, yalayıcı, emici, emici-sokucu gibi.
Göğüsten kanatlar, bacaklar çıkar. Bacaklar üç çift, kanatlar bir, ya da iki çifttir. Bacaklar görevlerine göre değişime uğrar: Kelebeklerde temizleyici, çekirgede sıçrayıcı, arıda toplayıcı, danaburnunda kazıcı, daha başka böceklerde yakalayıcı, yüzücü, koşucu gibi, yaradığı işe göre değişik biçimler alır.
Vücudun içinde kalp borusu, barsak kanalı, sinir sistemi, cinsiyet organları, solunum sistemi bulunur.
Böcekler yumurtadan çıkınca kurtçuk (larva) halindedir. Kurtçuk, çevresine bir kılıf örerek pupa safhasına geçer, bir süre böyle kaldıktan sonra erin (yetişkin) hale gelir. Bazı böcekler yarım değişime uğrar, bunlarda pupa safhası yoktur, larva ergine benzer.
Böceklerin Zararları
“İnsanlar ektiğini, yetiştirdiğini değil, böceklerden, hastalıklardan arta kalanı elde ederler” sözü çok doğrudur. Gerçektende zararlı böceklerin gerek doğrudan doğruya gerek dolayısıyla bize verdikleri ziyan çok önemlidir. Her yıl milyonlarca ton ürün bu yüzden kaybolmaktadır. Böceklerin bitki, hayvan ürünlerini zarara uğratmasından başka, insanlara hastalık taşıyıcı, huzur kaçırıcı etkisi de ayrı bir önem taşır. Bu arada, ambarlanmış ürünlere zarar veren sayısız böcekler vardır. Bezelyeye, fasulyeye, pirince, nohuda, buğdaya, mercimeğe, una dadanan bu böcekler evlerde de görülür. Bir süre sakladığımız bu gibi besin maddelerinin zamanla böceklendiğine hepimiz çok defa rastlamışızdır.
Faydalı böcekler de yok değildir. Bunların bir kısmı zararlıları avladıkları, bir kısmı da asalak (parazit) olarak gelişimlerini zararlı böceklerde yaptıkları için onları yok ederler. Faydalı böcekler arasında hanım böceği ile kulağakaçanı sayabiliriz. Bunlar avcı böceklerdir. Arı da bal yaparak bizlere faydalı olur.
Zararlı Böceklerle Savaş
İnsanlar, yüzyıllar boyunca, gerek bitkilerden, hayvanlardan elde ettikleri ürünleri, gerek kendi sağlıklarını korumak için böceklerle savaşmışlardır. Bu arada, savaşma usulleri gittikçe gelişmiş, şüphesiz, zamanımızda çok başarılı sonuçlar alınabilecek hale gelmiştir. Özellikle kimyasal maddelerle yapılan savaş, XX. yüzyılda önemli ilerlemeler göstermiştir.
Böceklere karşı bugün kullanılan başlıca savaşma usulleri şunlardır:
-Biyolojik, kültürel, fiziksel, kimyasal.
-Biyolojik Savaş. — Zararlı böceklerin, başka hayvanlar (memeliler, asalaklar, kuşlar, böcekler, bakteriler) tarafından yok edilmesidir. Bunun için, zararlı böceklerin düşmanlarını bulup onları üretirler. Bu usul umulduğu kadar başarılı olmamıştır.
-Kültürel Savaş — Bitkilerin, hayvanların yaşayışına, bakımına ait bilgiler edinmek, zararlı böceklerin yaşayışını, bulaşma tarzını öğrenmek, haşerelere dayanıklı bitkiler yetiştirmek gibi, bilgiyle yapılan savaştır.
-Fiziksel Savaş — Ezmek, topraktan silindir geçirmek, hendekler açmak, toplamak, yakmak, ışık tuzakları kurmak, ısıyı değiştirmek gibi usullerle yapılır.
-Kimyasal Savaş — Böceklerin yok edilmesinde çeşitli ilâçlar kullanılır. Bunlar solunum, sindirim, sinir yolundan etki gösterdiği gibi, hücre zehri, asit, alkali olması dolayısıyla yakıcı olanları da vardır.
Bu gibi ilâçlar ya sıvı, toz, gaz halinde püskürtme yapılarak, ya da yem olarak kullanılır. Çok çeşitleri vardır. Savaşta ilacın seçilmesi kadar uygulama şeklinin zamanının dozunun iyi seçilmesi de önemlidir. Bu ilaçlar gelişigüzel kullanılamaz. Çoğu zehirli olduğundan kullanırken yapılan hatalar sağlığa zarar verebilir. Aslında her kimyasal madde usulsüz kullanırsa zararlı olabilir. İlaçla savaşta bilgi, dikkat, tedbir yan yana gitmelidir. İnsan sağlığı ile sıkı ilgisi bulunani insanlara çeşitli tehlikeli hastalıkları bulaştıran ekonomik zararları önemli dereceyi bulan böceklerin başlıcaları şunlardır. Sinek, sivrisinek, hamamböceği, bit, pire, kene, tatarcık, güve, tahtakurusu, karınca.
Çeşitli böcekler ilkbaharda tomurcuklanan ağaçlara musallat olur, tomurcukları kemirerek bitkinin gelişememesine yol açarlar.
Meyve ağaçlarında ve daha çok elma ağaçlarında görülen bazı böcekler vardır. Emici, sokucu ve kemirici olan zararlı hayvanlar tomurcukları kemirir. Kolayca tahmin edebileceğiniz gibi bu hal ağacı dumura uğratmaya mahkûm eder. Onun için mart sonu ve nisan içinde ağaçlar tomurcuklandığı zaman özel olarak ağaçlara sıkılmak için hazırlanan DDT’li ilâçlar kullanmak lâzımdır. Bu ilâcı yaparken bir yandan da benek ve leke hastalıklarını önlemek için zinepli bir ilâç kullanmanız gerekir. Böcek ilâcım sıkarken bu ikinci ilâcı da karıştırıp beraber püskürtebilirsiniz.
